บทที่ 1: ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับเม็ดเลือด 5 การควบคุมการสร้างเซลล์เม็ดเลือด ขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง ได้แก่ (Diggs, LW, 1975) 1. จำนวนเซลล์แก่ (mature cell) ในเลือด โดยทั่วไปการสร้างเม็ดเลือดอยู่ในภาวะ สมดุล ถ้ามีการทำลายหรือตายของเซลล์เหล่านี้ ก็จะมีการสร้างขึ้นชดเชย สิ่งเหล่านี้ถูกควบคุม โดยฮอร์โมนเฉพาะแต่ละชนิด เช่น การฉีดฮอร์โมน erythropoietin การที่มีเลือดออกก็จะมี การเพิ่มของ CFU-E ได้ เป็นต้น 2. Hematopoietic growh factors (HGFs) เป็น cytokines (เป็น polypeptide ซึ่ง เป็นสารน้ำต่างๆ ที่สร้างและหลั่งโดยเซลล์ของร่างกาย มีบทบาทในการสร้างภูมิคุ้มกันทั้งไม่เฉพาะ เจาะจง (non-specific immunity) และเฉพาะเจาะจง specific immunity) ชนิดหนึ่ง ซึ่งเป็น glycoprotein มีหน้าที่ทำให้เกิดการเจริญเติบโตหรือกระบวนการแบ่งตัว (proliferation) การ เจริญของเซลล์เม็ดเลือดตัวอ่อนไปเป็นเซลล์เม็ดเลือดตัวแก่ (differentiation) และการอยู่รอด (survival) ของการแบ่งตัวเพิ่มจำนวนของเซลล์สร้างเม็ดเลือด (progenition cell) ที่ immature ไปเป็นเม็ดเลือดชนิดต่างๆ 3. ฮอร์โมนบางชนิด เช่น androgen จะถูกกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือด 4. อาหารที่จำเป็นในการสร้างเม็ดเลือดแดง เช่น เหล็ก กรดโฟลิค วิตามินบี-12 โปรตีน 5. ยาต่างๆ เช่น ยาที่กดการสร้างเซลล์ตามระยะ (phase) ต่างๆ ในวงจรของเซลล์เลือด ในร่างกาย เช่น ยารักษาโรคมะเร็งบางชนิด 2. ระบบการสร้างเลือด มี 2 ระบบ 1. การสร้างในไขกระดูก (medullary hematopoiesis) พบในภาวะปกติหลังเกิด 2. การสร้างนอกไขกระดูก (extramedullary hematopoiesis) เช่น สร้างที่ม้าม ตับ ต่อมน้ำเหลือง ต่อมหมวกไต กระดูกอ่อน พังผืด ก้อนธรอมบัส ไขมันในทรวงอก ไต เยื่อบุ กระดูก เซลล์ที่สร้างขึ้นนี้มีทั้งเม็ดเลือดแดง เม็ดเลือดขาวและเกล็ดเลือด ถ้ามีขึ้นหลังเกิดมัก เป็นการสร้างชดเชยจากภาวะหรือโรคบางชนิด เช่น ธารัสซีเมีย โรคโลหิตจางเพราะขาดวิตามิน B12 (pernicious anemia) และมะเร็งเม็ดเลือดขาว (leukemia) เป็นต้น เซลล์ที่สร้างออกมา จากแหล่งดังกล่าวมักมีเซลล์อ่อนออกมาในกระแสเลือดด้วย การเจริญพัฒนาของเซลล์เม็ดเลือด (Origin and development of blood cell) การสร้างเลือดตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์ และหลังจากคลอดแล้ว เมื่อเป็นเด็กอ่อน เด็ก หนุ่มสาว และผู้ใหญ่แล้ว เราควรจะได้ศึกษาต่อไปถึงชีววิทยาของการสร้างเลือดโดยเฉพาะเรื่องที่ เกี่ยวกับกำเนิดและการเจริญพัฒนาของเซลล์เม็ดเลือด
preview32
To see the actual publication please follow the link above